Garyp staat in de startblokken om het eerste aardgasvrije dorp van Nederland te worden. De gemeente Tytsjerksteradiel en de Enerzjykooperaasje Garyp (EKG) zetten alle zeilen bij om binnen 5 jaar 80 tot 90 % van alle woningen in Garyp van het aardgas af te koppelen. De gemeente krijgt hiervoor een bijdrage van 5,5 miljoen euro uit het rijksprogramma proeftuinen voor aardgasvrije bestaande wijken.
,,Garyp is een van de 27 gemeenten waarvoor minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken de portemonnee trekt’’, zegt Jacob Miedema. Hij is als projectleider aangesteld en bewaakt de voortgang van ‘Aardgasvrij Garyp’. Dit in nauw overleg met het bestuur van EKG, Dorpsbelangen en de gemeente. Miedema: ,,Elke provincie heeft minimaal één proeftuin. De plannen zijn beoordeeld op kwaliteit, financiële onderbouwing en op haalbaarheid. Het mag dan wel proeftuin heten, het is geen ‘natte vingerwerk’, geen utopie. We geloven in het project en halen alles uit de kast om Garyp aardgasvrij te maken.
All electric is het toverwoord
Van aardgas naar elektriciteit. Gedegen onderzoek wijst uit dat het technisch mogelijk is. ‘All electric’ is het toverwoord in Garyp. Miedema: ,,Het all electric maken van de woningen is de meest haalbare optie. Met de opgewekte stroom, afkomstig van ons eigen zonnepark ‘De Griene Greide’, kunnen we voldoende groene stroom leveren aan alle woningen. De subsidie van het Rijk maakt het voor huizeneigenaren extra aantrekkelijk om te investeren in maatregelen die het gas vervangen. Naast het opwekken van energie zetten we in op het besparen van energie, het isoleren van woningen en het begeleiden van bewoners in de energietransitie. Dit doen we vanuit It Enerzjyhûs.’’
It Enerzjyhûs
Navraag leert dat het voormalige pand van de Rabobank wordt ingericht als een informatiecentrum. Miedema: ,,In It Enerzjyhûs, het informatiecentrum dus, kunnen inwoners vrijblijvend informatie krijgen over het project ‘Aardgasvrij Garyp.’ Wat is er allemaal mogelijk om je woning van het gas af te sluiten en over te schakelen op nieuwe energie? Een warmtepomp of zonneboiler, een pelletkachel, infraroodverwarming, zonnepanelen, HR++ glas. Alle alternatieven die in Garyp mogelijk zijn, laten we zien. Isolatiebedrijven vertellen en laten zien wat er nodig is om je woning aardgasvrij te maken. Ook worden er in ons dorp vier voorbeeldwoningen aardgasvrij gemaakt, verschillende typen huizen. Zo krijg je een nog beter beeld van de mogelijkheden.’’
Bedrijvenconsortium
Een belangrijk onderdeel van It Enerzjyhûs is een bedrijvenconsortium. Bedrijven die bij It Enerzjyhûs zijn aangesloten, kunnen de particulier adviseren en werkzaamheden aan de woningen uitvoeren. Verder houdt de bank er kantoor voor financiële informatie. Miedema: ,,Er is veel mogelijk. Ook de gemeente is aanwezig om meer te vertellen over beschikbare subsidies, zoals de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE). Het mooie is dat alle inwoners van Garyp de mogelijkheid krijgen om aan het project mee te doen. Niemand uitgezonderd. Daarvoor worden soms speciale financiële arrangementen ontwikkeld. Maatwerk dus. Als terugverdientijd is 15 jaar aangehouden.’’
Gratis energiescan
Om een inschatting te kunnen maken van de te nemen matergelen en kosten per huis, kunnen inwoners een gratis energiescan laten uitvoeren. Miedema: ,,Zo bepalen we het beste concept voor je huis. Hierbij is isolatie, maar ook de keuze van de installatie belangrijk.’’ Er lopen op dit moment veel aanvragen voor die energiescans. ,,Daaruit blijkt het enthousiasme. Het draagvlak voor een aardgasvrije woning is enorm groot’’, weet Miedema. ,,Zonder enige verplichting.’’
De eerste woningen in Garyp gaan dit jaar al van het aardgas af. ,,Dat werkt als een olievlek, als het eerste schaap over de dam’’, zegt Miedema. ,,Mond-tot-mond reclame is de beste reclame die je maar kunt hebben. Daar kan geen reclamefolder tegenop. De ene huiseigenaar steekt de ander aan. Door al die positieve verhalen over aardgasvrij krijg je automatisch een sneeuwbaleffect. We gaan ervan uit dat eind 2023 zo’n 80 tot 90% van de woningen aardgasvrij is.’’
