Je bent expert in je vak. De klanten staan in de rij. Het bedrijf groeit als kool. Maar tegelijk merk je dat er steeds meer gedoe ontstaat. Wat eerder werkte, werkt nu niet meer. Dat roept vragen op over je organisatiestructuur, je leiderschap en hoe je de visie en missie uitdraagt. Heb je daar geen aandacht voor, dan wordt het gedoe groter: onduidelijke verwachtingen, weinig eigenaarschap en frustratie stapelen zich op. Voor je het weet loopt het ziekteverzuim op of haken waardevolle medewerkers af.
Paul Bijl (43) en Mischa Poortman (45), twee Leeuwarder ondernemers die sinds januari 2023 intensief samenwerken en hun krachten bundelen. Ze zien het probleem dagelijks: hoe zorg je dat je organisatie de groei van je bedrijf kan bijbenen? Met Groei door Verbinding, dat Paul samen met zijn compagnon Marieke Jongman runt, en Groei Voorwaarts, het bedrijf van Mischa, begeleiden ze ondernemers, leidinggevenden en hun teams bij het versterken van samenwerking, leiderschap en communicatie. “Een goede vakman is nog geen goede leidinggevende”, stelt Paul nuchter vast tijdens het gesprek. “Leidinggeven aan een team dat lekker loopt is makkelijk. Maar een echte leider wordt pas zichtbaar als het even tegenzit.”
De valkuil van inhoudelijk succes
Ze zien bijvoorbeeld regelmatig het volgende patroon. Een medewerker blinkt uit, kent het bedrijf door en door, wordt gezien als de expert. De logische stap? Promoveren naar leidinggevende. Mischa schetst het voorbeeld: “Stel, jij bent een verrekt goede journalist. Als beloning mag je leidinggevende worden van een team journalisten. Op inhoud kun je perfect met ze sparren. Maar daar komen hele andere dynamieken bij kijken die niet over inhoud gaan, maar over vaardigheden.”
Die vaardigheden blijken in de praktijk een wereld van verschil te maken. Waar de nieuwe leidinggevende verwacht dat zijn expertise hem er doorheen sleept, loopt hij tegen onverwachte muren aan. Conflicten die hij nog nooit bij de kop heeft gehad. Weerstand waarvan hij niet weet hoe ermee om te gaan. Teams die wachten op richting terwijl de leider zelf de weg kwijt is.
Van ING tot eigen onderneming
Beide heren kennen de dynamiek van binnenuit. Paul had twintig jaar lang een eigen communicatiebureau. “Klein begonnen, heel erg gegroeid. Daar heb ik heel veel dynamiek ervaren waar ik absoluut geen weet van had. Ik kwam uit de inhoud, had weinig kennis van groepsprocessen en teamdynamieken. Had ik eerder hulp gezocht, dan had ik het ongetwijfeld anders aangepakt.”
Mischa brengt zijn expertise mee vanuit een compleet andere hoek. Als Agile Coach bij ING was hij zeventien jaar lang verantwoordelijk voor cultuurveranderingen, de laatste acht jaar tot in de directiekamers van ING Nederland. “In 2015 ging het over de transformatie naar een andere manier van werken van 1200 medewerkers en zo’n 100 leidinggevenden. Dat hebben we met z’n allen eventjes geflikt”, vertelt hij met gepaste trots.
Geen geitenwollensokken
Het woord valt al snel: geitenwollensokken. Beide mannen hebben er een uitgesproken hekel aan. “We krijgen altijd terug dat we juist heel nuchter zijn”, benadrukt Paul. “We houden het lekker praktisch, maar zorgen wel voor resultaat.” Geen eindeloze praatsessies. Geen veertig PowerPoint-slides. En al helemaal geen teamuitje waarbij je drie keer ’tjaka’ roept en denkt dat het dan wel goed komt.
“Zo oppervlakkig als het kan, maar zo diep als het moet”, vat Mischa hun filosofie samen. “Soms komt een organisatie er met een aantal simpele oplossingen al heel veel verder. Dan gaan we niet graven of allerlei psychologische sessies houden. Maar soms merk je dat de samenwerking echt geblokkeerd wordt. Dan zijn lastige gesprekken niet te vermijden.”
Kleine stappen, grote verandering
Hun aanpak draait om praktische interventies die morgen al werken. Mischa: “Tien kilo afvallen is ontzettend moeilijk. Maar honderd gram per week wordt al veel eenvoudiger. Je hebt veel vaker iets te vieren, veel vaker dat geluksmoment dat je denkt: dit werkt dus blijkbaar.”
Een typisch traject duurt meerdere maanden. Niet omdat ze graag lang blijven hangen, maar omdat gedragsverandering tijd kost. “Als je een gemiddelde gedragsverandering wil hebben, moet je er zo’n zeven maanden aan werken”, legt Mischa uit. “En als je in een team een verandering duurzaam voor elkaar wil krijgen, moet je dat minimaal vijftien uur bewust met elkaar doen. Dat klinkt weinig, maar ga maar eens vijftien uren heel bewust van je gedrag samenwerken. Oud gedrag ligt continu op de loer.”
Op de werkvloer, niet in het hotel
Vergeet de heisessie in een conferentiehotel. Paul en Mischa geloven in werken waar het gebeurt. “We lopen bijvoorbeeld mee op de werkvloer, zitten in overlegmomenten, kijken wat er in het hier en nu gebeurt”, vertelt Paul. “Dan coach je ter plekke in het moment op gedrag. Dat is zoveel effectiever dan praten óver wat er gebeurt.”
De setting passen ze aan op het bedrijf. Bij een metaalbewerkingsbedrijf kan dat bijvoorbeeld een sessie in de loods met pizza zijn. Bij artsen misschien wel in een conferentieruimte. Mischa: “Het moet passen bij de mensen. Eten en drinken verbindt, daar zijn we niet blind voor. Maar het gaat vooral om met elkaar doen en ervaren.”
Van Leeuwarden tot Utrecht
Hun werkgebied strekt zich uit over heel Noord-Nederland, tot ongeveer anderhalf uur reistijd. Van mkb-bedrijven in de zorg tot IT-bedrijven. Van onderwijsinstellingen tot productiebedrijven. De gemene deler? Bedrijven vanaf ongeveer 25 medewerkers die het niveau van de keukentafel zijn ontstegen.
“Die kunnen geen grote consultancy bureaus inhuren”, analyseert Mischa. “Maar ze hebben af en toe wel behoefte aan die expertise. Daar zitten wij precies tussen.” Het zijn bedrijven waar de ondernemer niet meer alles zelf kan oplossen met een goed gesprek in de kantine. Waar groei heeft geleid tot complexiteit. Waar de menselijke factor het verschil maakt tussen doorgroeien of vastlopen.
Koffie zonder verplichtingen
De drempel moet laag blijven. Daarom eindigt bijna elk gesprek met dezelfde uitnodiging: kom gewoon een kop koffie drinken. “Als jij denkt dat je aan één tip voldoende hebt, dan geven we je die tip en ga je lekker aan de slag”, zegt Mischa. “Kost je een kop koffie. Ben je super blij mee. En als het later echt complex wordt, weet je ons te vinden.”
Die laagdrepelige aanpak werkt. Ondernemers hoeven niet meteen een heel traject in te kopen. Ze hoeven niet bang te zijn voor therapeutische sessies. Ze kunnen gewoon sparren met twee mannen die weten waar ze het over hebben. Paul: “Wij willen het liefst onszelf overbodig maken. Als een team en een leidinggevende het samen kunnen, hoeven wij er niet meer te zijn.”
Het is die nuchtere Friese mentaliteit die doorklinkt in hun hele aanpak. Niet moeilijker dan nodig. Wel resultaat. En altijd met humor en energie. Want werkplezier en rendement horen volgens hen gewoon samen te gaan. Ook al betekent dat soms lastige gesprekken voeren of patronen doorbreken die al jaren bestaan.
Het geheim? Kleine stappen die morgen al werken. En beginnen met die ene vraag die ze altijd als eerste stellen: “Hoe ziet goed eruit?” Want verrassend vaak is daar binnen bedrijven ruis over. En als je niet weet waar je naartoe werkt, kom je er ook nooit.
Meer informatie: www.groeivoorwaarts.nl en www.groeidoorverbinding.nl.