Het idee om methaangas uit water te winnen is voor Vitens niet nieuw en stamt al uit 1992. In 2005 werd het idee nieuw leven in geblazen maar bleek toen economisch niet haalbaar. Oege Hoekstra, projectmanager Spannenburg: “In 2009 ging de kogel wel door de kerk. Juist hier in Spannenburg is de methode rendabel omdat het water hier veel methaangas bevat, namelijk 40 mg per liter. Het loont daarom behoorlijk om methaangas uit water te winnen. En dan heb ik het niet alleen over de energiewinning, maar ook over het terugdringen van de CO2-uitstoot. Voorheen ging het methaangas de lucht in, en dat terwijl de invloed van methaan op het broeikaseffect 23 maal sterker is dan van kooldioxide. Het is mogelijk meer dan 90% van het methaan aan het water te onttrekken en winbaar te produceren. Daarmee brengen we als Vitens de CO2 uitstoot met 30% terug.”
Electriciteitsbehoefte
Drinkwaterwinning is een imposant proces. Het water wordt onttrokken uit de bodem middels putten van 80 tot 90 meter diep. In Spannenburg gaat het om 15 miljoen m³ per jaar, in Oudega gaat het om nog eens 10 miljoen m³ per jaar. Met een totale productie van ongeveer 25 miljoen m³ per jaar levert Vitens drinkwater aan circa 140 duizend woningen en bedrijven in de westelijke helft van Friesland, inclusief Terschelling. Vanuit de waterputten komt het gewonnen water in 6 ketels terecht. Hier vindt het proces van vacuümontgassing plaats. Peter Kloosterman, teammanager Vitens Fryslân: “Dit gasmengsel lijkt qua samenstelling op aardgas. Het stroomt eerst naar een gasopslag en vervolgens naar een gasmotor. Deze gasmotor drijft een generator aan die stroom opwekt. We zitten momenteel in de demofase, na de jaarwisseling treedt de echte productiefase in. Dan zal het methaangas voor 40% in onze electriciteitsbehoefte voorzien.”
Helder water
Duurzaamheid, hergebruik van materialen, voor Vitens zijn dat continue ontwikkelingsprocessen. Een voorbeeld hiervan is het Humviproject. Sinds 2010 wordt het water ontkleurd. Kloosterman: “Je herinnert het je misschien nog wel. Het water was voor die tijd een beetje bruinig. Het was niet ongezond, maar nog schoner water heeft ook voordelen, het is inmiddels ook wettelijk verplicht. Na ontkleuring bevat het water minder voedingsstoffen voor bacteriën, dat brengt altijd zekere risico’s met zich mee, bacteriën kunnen zich vermenigvuldigen in de distributieleidingen. Die risico’s zijn nu geminimaliseerd. En het oog wil ook wat: we hebben nu prachtig helder water.”
Meststoffen
Oege Hoekstra vervolgt: “We hielden na ontkleuring een bruine substantie over die veel humuszuur bevat. Deze zijn we gaan indikken. Het eindproduct, een zwarte inktachtige vloeistof verkopen we aan Triferto, specialist in meststoffen. Wat blijkt? Op aardappelvelden leidt gebruik hiervan tot een groei van de opbrengst van maar liefst 6%.” Nog een voorbeeld van hergebruik van reststoffen? Peter Kloosterman: “We onttrekken, na de winning van methaangas, ijzer aan het water. In geconcentreerde vloeibare vorm wordt dit hergebruikt bij de rioolzuivering. Zij gebruiken dit in het proces van het zuiveren van rioolwater.” Oege Hoeksta: “Duurzaamheid is voor ons een never ending proces. De ene ontwikkeling volgt de andere op. Zonder het proces van ontkleuring was het HumViproject er nooit geweest.”
