Ik mag het niet zeggen natuurlijk, maar als gastvrijheidseconoom ben ik stiekem een beetje jaloers op het coronavirus. Daarom vroeg ik op 2 maart aan Dokkumer ondernemers: ‘Wat kan gastvrijheid leren van het coronavirus?’ Het was een week voor de ‘niet handen schudden’ persconferentie van Rutte, twee weken voor de verplichte sluiting van scholen, musea en horeca en drie weken voor wij ons tot afhalen omgedoopte restaurant tóch sloten. Corona hing die avond letterlijk en figuurlijk in de lucht.
Eén dia voor die avond had ik gelabeld als ‘gastvrije hygiëne’. Het begrip hygiëne -legde ik uit- komt van Hygiëne, de Griekse godin van de gezondheid. Zij staat voor de maatregelen die mensen nemen om ziekteverwekkers uit de buurt te houden. Alles om maar gezond te blijven. In meer algemene zin wordt het woord hygiëne ook gebruikt als aanduiding voor een preventieve maatregel. Willen we goed slapen, dan houden we ons aan de slaaphygiëne bijvoorbeeld.
Corona heeft ons met de neus op hygiëne gedrukt. Gezond blijven kunnen we bevorderen door goed handen te wassen, te hoesten en te niezen in de elleboog en papieren zakdoekjes te gebruiken. En niet te vergeten, vooral geen handen schudden nu. We blijven binnenshuis bij klachten, we werken thuis en we vermijden grote gezelschappen. Het coronavirus heeft ‘super powers’: in no-time hebben wij onze gewoontes, houding en gedrag aangepast.
We hoeven niet letterlijk besmet te zijn met corona om het virus te ervaren. Het heeft zich genesteld in ons brein. Binnen een paar weken zijn onze hersenen geprogrammeerd op de ‘anderhalve afstandsmeter’. Als ik op televisie mensen dicht bij elkaar zie, denk ik ‘mag niet’. En de beelden van Koningsdag 2019 lijken nu al uit een andere tijd te komen. ‘Dat kon toen nog, met z’n allen op en langs de Amsterdamse grachten’, is wat we nu verzuchten.
Aan de basis van onze snelle aanpassing staat angst voor het virus maar ook empathie en verantwoordelijkheid voor onze medemensen. Die laatste motivatie zou ik graag ook als katalysator zien voor gastvrijheid. We hebben in de gastvrijheid geen levensbedreigende aanjagers voor gedragsaanpassing, maar het zou mooi zijn als we in de slipstream van het coronavirus ook ons algemeen gastvrijheidsgedrag een boost geven.
Dan groeten we vriendelijk iedereen op ons pad, zien we de ander staan, verplaatsen we ons in onze bezoeker en doen we -net als we voor corona doen- een stapje opzij om de ander de ruimte te geven.
Goede hygiënische gewoontes resulteren in gezondheidswinst.
De hygiëne van gastvrijheid? Die opent de deuren van gezien worden. Voorlopig op straat eerst, als we elkaar op afstand tegenkomen. En straks hopelijk weer van dichtbij als ook wij onze deuren weer mogen openen.
