Groeiplannen in Friesland? De nieuwe Omgevingswet en klimaatuitdagingen maken het speelveld complexer dan ooit. Jan Wiebren Visser en Menno Sieds Mensonides, eigenaren van Buro Hollema, wijzen ondernemers en overheden al bijna 70 jaar de weg.
Ze zijn een bekende naam in Noord-Nederland: Buro Hollema. Al bijna zeven decennia is het ingenieurs- en adviesbureau een expert in het inrichten van de buitenruimte. Vanuit hun kantoor in Rolde werken ze aan projecten die de leefomgeving duurzamer, functioneler en mooier maken. ,,Onze kracht is de multidisciplinaire aanpak”, steekt Jan Wiebren Visser van wal. ,,We combineren civiele techniek, landschapsarchitectuur en ruimtelijke ordening. Daardoor kunnen we elke opgave, van een nieuw bedrijfsterrein tot een complexe waterberging, integraal benaderen.”
Die integrale blik is geen overbodige luxe, zeker niet in Fryslân. De provincie staat voor grote uitdagingen op het gebied van woningbouw, energietransitie en klimaatadaptatie. ,,We zijn in heel Friesland actief, van de stedelijke gebieden rond Leeuwarden en Heerenveen tot op de Waddeneilanden”, vult Menno Sieds Mensonides aan.
,,Overal spelen dezelfde vragen: hoe geven we ruimte aan ontwikkeling en behouden we tegelijkertijd de kwaliteit van onze unieke leefomgeving? Dat is de puzzel die wij elke dag leggen.”
Een fundament van bijna 70 jaar
Sinds 1 januari 2024 is er een nieuwe realiteit voor iedereen met ruimtelijke plannen: de Omgevingswet. Deze wet vervangt 26 oude wetten en moet procedures eenvoudiger en overzichtelijker maken. In de praktijk worstelen veel gemeenten en ondernemers nog met de implementatie. ,,Het is een grote verandering, maar onze werkwijze sloot eigenlijk altijd al aan op de gedachte achter de wet”, legt Visser uit. ,,Het draait om een evenwichtige toedeling van functies aan een locatie. Simpel gezegd: zorgen dat een plan goed is voor de initiatiefnemer én voor de omgeving.”
Voor ondernemers die willen uitbreiden of hun activiteiten willen wijzigen, biedt Buro Hollema uitkomst. ,,Veel plannen passen niet direct binnen het nieuwe omgevingsplan van een gemeente. Dan begeleiden wij bedrijven door de zogeheten BOPA-procedure, de Buitenplanse Omgevingsplanactiviteit”, zegt Mensonides. ,,Wij zijn thuis in alle technische onderzoeken die daarvoor nodig zijn, van bodem- tot geluidsonderzoek. Daarnaast schrijven we de ruimtelijke motivering die aantoont dat de ontwikkeling verantwoord is. Zo geven we bedrijven de ruimte, zonder negatieve impact.”
De Omgevingswet als kompas
Een plan kan technisch en juridisch nog zo goed in elkaar steken, zonder draagvlak is het nergens. Burgerparticipatie is daarom een essentieel onderdeel van het proces. Buro Hollema treedt hierbij vaak op als onafhankelijke bemiddelaar. ,,Het is algemeen bekend dat het lastig is om je buurman een vervelende boodschap te vertellen”, stelt Visser. ,,Door als externe partij het gesprek te leiden, creëer je een open sfeer waarin mensen eerlijk durven te zijn. Daarmee voorkom je dat bezwaren anoniem worden ingediend en procedures onnodig vertragen.”
Het bureau onderkent daarbij grofweg drie verschillende houdingen in de omgeving. ,,Je hebt de categorie die een plan liever niet in zijn achtertuin ziet”, analyseert Mensonides. ,,Dan is er de groep die denkt: die ander wil iets, maar wat zit er voor mij in? En tot slot heb je mensen voor wie de verandering zelf al spannend is, puur omdat ze niet weten wat ze kunnen verwachten. Door deze groepen te herkennen en verschillend te benaderen, kun je veel weerstand wegnemen en samen tot een beter plan komen.”
Het gesprek als sleutel tot succes
De technische ontwerpen van Buro Hollema gaan verder dan alleen functionaliteit. Juist op bedrijfslocaties en in de openbare ruimte wordt steeds meer gekeken naar klimaatadaptatie en natuurinclusiviteit. De steeds vaker voorkomende piekbuien en periodes van hitte vragen om slimme oplossingen. ,,Een wateropgave wordt vaak als een knelpunt gezien, maar wij zien het als een kans om een prettige en toekomstbestendige omgeving te creëren”, aldus Visser.
Hij vervolgt: ,,Bij het ontwerp van een bedrijfsterrein denken we direct na over het voorkomen van hittestress door de aanplant van groen, en over een goede waterberging die infiltratie in de bodem stimuleert. Dit is niet altijd het directe belang van het bedrijf, maar het draagt enorm bij aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het zorgt ervoor dat je investering niet alleen functioneel is, maar ook geaccepteerd wordt en zelfs een positieve bijdrage levert aan de omgeving. Zo wordt een verplichting een visitekaartje.”
