De bouwsector is een belangrijke motor voor de Noordoost-Friese economie. De sector heeft echter te maken met een aantal ontwikkelingen waarvoor zowel op korte als op lange termijn een oplossing nodig is. Het meest in het oog springend zijn een tekort aan vakkundig personeel en nieuwe technieken als industrieel bouwen. “Maar denk ook aan de energietransitie en gasloos bouwen”, vertelt Van Huizen. “Ook circulair bouwen wordt steeds belangrijker omdat grondstoffen opraken.”
Personeel
Het personeelsvraagstuk van de sector kan alleen opgelost worden als overheid, onderwijs en bedrijfsleven de handen ineenslaan, benadrukt Van Huizen. Dat kan bijvoorbeeld door vakmensen uit het bedrijfsleven voor de klas te zetten, of door een collectief scholingsfonds in het leven te roepen. “Als sector leg je dan in de goede tijden geld opzij, zodat je in economisch slechtere tijden mensen in de praktijk kunt opleiden. Daarnaast is ook arbeidsmobiliteit van belang: dat mensen vanuit andere sectoren de overstap maken naar de bouw en installatietechniek.” Ook werken overheid, onderwijs en bedrijfsleven samen aan een aantrekkelijker imago voor technische beroepen, vertelt Van Huizen. “Voor veel jongeren staat ‘werken in de bouw’ gelijk aan vies en zwaar werk, maar door innovatie en robotisering zijn er ook al hele andere banen ontstaan.”
Bouwcampus Noord Nederland
De Proeftuin in Dokkum, een concreet resultaat van de samenwerking vanuit het Innovatiecluster Bouw, kan een rol spelen bij praktijkonderwijs. “Het is voor onderwijsinstellingen erg kostbaar om alle nieuwe dure techniek in huis te halen, terwijl bedrijven vaak geen mogelijkheden hebben om nieuwe vindingen uit te testen. Dus stel dat je als ondernemer een duurzame houtskeletconstructie hebt bedacht en je wilt weten hoe deze reageert onder drie maanden winterweer? Dan kun je dat laten uittesten, al dan niet door studenten, in de klimaatkamers van de Bouwcampus. Bijkomend voordeel is dat de lijntjes tussen onderwijs en bedrijfsleven hierdoor veel korter worden.”
Overheid
Voor de overheid is eveneens een rol weggelegd om de bouwsector toekomstbestendig te maken. “Denk aan subsidies, aan kaders bij duurzaamheidsvraagstukken, maar ook aan aanbestedingstrajecten. Als circulariteit één van de toekomstige aanbestedingscriteria wordt, waar bestaan die criteria dan uit en zijn de bedrijven in onze regio hier voldoende op voorbereid? Kan dit in gezamenlijkheid tussen overheid en ondernemers worden ontwikkeld?”
Ondernemers verbinden
Om in te spelen op al deze ontwikkelingen en samen met ondernemers met deze uitdagingen aan de slag te gaan, is het Kennis- en Innovatiehuis in Buitenpost gestart met het Innovatiecluster Bouw Noordoost Fryslân. Als kennismakelaar Bouw- en Installatietechniek is Ingrid van Huizen daarbij de spreekwoordelijke spin in het web. “Als kennismakelaar verbind ik ondernemers, onderwijs en de overheid. Concreet doe ik dat door te weten wat de ontwikkelingen voor de toekomst zijn in de bouw. Daarnaast door te weten hoe het met het onderwijs gaat, wat daar de concrete plannen zijn. Tot slot probeer ik inzicht te hebben in de opgaves die de overheid nastreeft. Met deze kennis ondersteun ik concrete initiatieven, probeer ik te verbinden, te versnellen of objectief te reflecteren.”
Maatwerk
Het Innovatiecluster Bouw telt nu zeven deelnemers. “Het zijn verschillende soorten bedrijven, ieder met zijn eigen bedrijfsproces en dus ook zijn eigen kennisvraagstuk.” Hoe meer bedrijven zich aansluiten bij het Innovatiecluster Bouw, des te beter het lukt om een match te maken tussen de verschillende ondernemers. Dit geldt ook voor het schakelen met het onderwijs. Maatwerk staat daarbij voorop, benadrukt Van Huizen. “Wat wil je als ondernemer komen halen? Wil je kennis van wat er speelt in de sector? Of ga je een stap verder en breng je kennis en kunde in, en wil je meewerken aan innovaties voor de sector?” Het KEI zorgt er vervolgens voor dat ondernemers met vergelijkbare behoeftes elkaar ontmoeten. “Dat is onze meerwaarde. We weten wat er speelt en kunnen partijen daardoor koppelen.”
