“Ik zat erg met de klimaatproblemen en dacht: waar kan ik zelf beginnen?”, vertelt Kiewiet. “Ik heb mijn dak vol gelegd met zonnepanelen en een elektrische auto aangeschaft. In 2009 heb ik besloten te stoppen bij de NAM en heb toen de AEC opgericht om dit idee verder uit te rollen binnen Ameland.”
Ús Koöperaasje
De AEC was het begin van een succesverhaal. Al na twee jaar was het plan zo succesvol dat Kiewiet door Bouwe de Boer werd gevraagd samen met hem een vervolgstap te nemen en heel Friesland erin te betrekken. “We hebben in 2012 Ús Koöperaasje opgericht om het plan dat wij op Ameland hebben opgezet ook in de rest van Friesland op poten te zetten en burgers aan te sporen allemaal coöperaties zoals de AEC te beginnen. Inmiddels zitten we op zo'n veertig coöperaties in heel Friesland.”
Al vrij snel was ook Sybrand Frietema de Vries, die toen al met duurzaamheid bezig was, bij Ús Koöperaasje betrokken: “In het begin werkte de AEC met Greenchoice als leverancier. In 2013 is in samenwerking met de Drentse Kei en Groninger Energie Koepel het Noordelijk Lokaal Duurzaam (NLD) opgericht, waardoor de cirkel rond is. NLD is namelijk een energieleverancier voor de noordelijke regio, waardoor we bij Ús Koöperaasje alles in huis hebben. Het grote voordeel dat een coöperatie heeft bij Ús Koöperaasje, is dat als er winst wordt gemaakt, dit geld teruggaat naar de coöperatie en het dus allemaal bij de burgers blijft.”
“Er is nu een heel groot zonnepanelenveld met 27.000 panelen gebouwd bij Garijp, die het hele dorp van stroom kan voorzien,” gaat Frietema de Vries verder. “Dat is allemaal lokaal geregeld door de inwoners zelf. Lokale coöperaties hebben veel voordelen: mensen kennen elkaar en zetten sneller iets op, ze hoeven niet aan elkaar te wennen; er is direct vertrouwen. Daarnaast is een dorpje of wijk de ideale schaal om een project op te starten. Als ieder dorp in Nederland dit zou doen, zouden we snel klaar zijn met de energietransitie naar duurzaam.”
Alles delen
“Het grote voordeel van een coöperatie is dat je alles kunt delen,” legt Frietema de Vries uit. “Waarom zou iemand anders het wiel opnieuw moeten uitvinden? We hebben zelfs een website waar alle ideeën en plannen op staan. Een denkbeeldig dorp, Ljipstergea, dat helemaal duurzaam is, met allemaal echte plannen van verschillende coöperaties die iedereen kan downloaden.”
Frietema de Vries houdt zich bezig met de Energiewerkplaats, onderdeel van Ús Koöperaasje: “Elk initiatief kan binnenlopen in het oude gemeentehuis van Raerd. We nodigen regelmatig mensen uit hier te komen om te leren over verduurzaming, collectieve zonprojecten, besparing of het opzetten van een coöperatie. Vooral besparen is enorm belangrijk. Als je daarmee begint, heb je niet eens zulke grote investeringen in zonneparken nodig.”
Groeispurt
“Veel gemeenten kopen collectief energie in waar het zo goedkoop mogelijk is. Daar is sinds enkele jaren de eis voor duurzaamheid bijgekomen. Het probleem is dat veel gemeenten inkopen uit het buitenland. Daardoor verdwijnt er geld en vaak is die energie lang niet zo groen als het lijkt,” zegt Kiewiet. “Het is heel belangrijk dat een gemeente meewerkt. Gemeente Ameland is heel proactief met ons meegegaan in het idee van de AEC. Ze hebben heel snel een duurzaam beleid opgezet en voeren dat ook uit. We hebben nu voldoende duurzame elektriciteit om alle woningen van eilandbewoners ervan te voorzien. In 2017 moeten de Friese gemeenten opnieuw onderhandelen met leveranciers. Het zou heel mooi zijn als zij voor NLD gaan.”
Ús Koöperaasje is momenteel aan het onderhandelen met de Duurzame Energie Unie (DE Unie), een soortgelijke organisatie die voornamelijk actief is in Noord-Holland. Waar NLD zich op zonne-energie richt, houdt DE unie zich met windenergie bezig. “We zouden zo landelijk kunnen groeien en elkaar versterken,” zegt Kiewiet. “Eind oktober is de intentieverklaring getekend. En nu gaan we verder kijken.”
