Sicco de Vries, mededirecteur van Alfa Accountants en Adviseurs Friesland heeft zin in de zomer. Als opdrachtgever heeft hij tegen die tijd met zijn mensen een kantoor opgeleverd gekregen dat voldoet aan de hoogste BREEAM-norm. En dat betekent nogal wat, zo legt Hillebrand Harholt van Stevens van Dijck (directievoering over het bouwproces), uit. “Om aan die norm te voldoen moet je werkelijk aan alles hebben gedacht. Dat is echt een flinke klus. Het ontwerp en de uitvoering ervan moet zijn afgestemd op een zo hoog mogelijk rendement als het gaat om duurzaamheid.”
Reinier Bron, commercieel manager van Jorritsma Bouw vult aan: “Tijdens het bouwproces zie je die normen terug in de details: denk aan het gebruik van circulair beton, maar ook aan de beperking van geluidshinder en zelfs de plek waar je je bouwkeet neerzet gelet op de toegankelijkheid voor betrokkenen”.
Grootste kapitaal
Dat volledig duurzaam bouwen niet de goedkoopste optie is zal voor menigeen duidelijk zijn. Toch is het om meerdere redenen de meest verantwoorde keuze, zo legt Sicco de Vries uit. “Wij willen als adviseurs het goede voorbeeld geven. We zijn geen duurzaamheidsactivisten, maar kunnen dit gewoon met gezond verstand heel goed verdedigen. Onze mensen zijn ons grootste kapitaal. Zij moeten zich lekker voelen en dat kan in een pand dat op maat is gesneden en waar de ramen gewoon open kunnen in de zomer, zonder dat de duurzame installaties daarvan op hol slaan. En ook voor onze relaties die met enige regelmaat bij ons langskomen. We vinden het belangrijk dat we goed bereikbaar zijn en dat onze bezoekers een goed gevoel hebben over onze plek.”
“En dat verdient dus een pluim”, stelt Jacob Borren die met zijn Borren Staalenhoef Architecten verantwoordelijk was voor het ontwerp. “Ik zie nog altijd in het land te veel korte termijn denken. En laten we eerlijk zijn: zeker ook wel in de advieswereld. Soms zie je gewoon een schandalige kortzichtigheid als het gaat om kantoorpanden. Hulde aan Alfa dat ze de moed hebben om voor de lange termijn te gaan.”
De Vries: “En uiteindelijk ga je daar overigens ook financieel het beste mee uitkomen. Doordat je een flexibel pand hebt, dat in gebruik ook veel zuiniger is dan een ander pand.”
Bron: “Helemaal mee eens, je ‘total cost of ownership’ gaat omlaag; de extra investering gaat zich op termijn terugverdienen.”
Winst
De vraag is: hoe realiseer je zo’n pand, dat aan alle eisen voldoet? De tafelgasten zijn het roerend over eens: optimale duurzaamheid bereik je alleen met een integrale aanpak. Abe Sijperda van Sijperda-Hardy weet daar alles van. “Wil je aan de hoogste BREEAM-normen voldoen, dan moet alles perfect in elkaar haken. Wat ons vak betreft begin je met de bouwfysica, voordat je met een installatieplan komt. Kortom, je denkt diepgaand na over hoe je bouwkundige zaken en techniek zodanig koppelt dat er een optimum wordt behaald. En dat doe je voor álles waar je mee bezig bent. Een voorbeeld is de materiaalkeuze. In het gebouw zit veel glas. Dan is het qua investering dus handig om juist daar het beste te kiezen. Maar bij BREEAM hoort dan ook de vraag: hoe is het gemaakt, hoe is het naar de bouwplaats vervoerd, dat soort zaken. Kortom: wat is de footprint van het materiaal. Dat zijn allemaal factoren die meewegen.”
Over een integrale aanpak gesproken: Alfa Accountants en Adviseurs wilde zich bij duurzaamheid niet beperken tot het gebouw zelf, maar daarbij ook de inrichting meenemen. Zo kwam Ronald Kramer van kantoorinrichter Probir in beeld. “Wij werken al langer met Alfa Accountants samen”, zegt de ondernemer. “En dus stonden we nu ook samen voor de uitdaging om de inrichting zo duurzaam mogelijk te maken. Denk aan het gebruik van duurzame materialen, maar ook aan het reviseren en opnieuw gebruiken van gebruikt meubilair. Maar ook ons specifieke onderdeel kun je integraal benaderen. Zo letten we er ook op dat het meubilair dat door de verhuizing écht overtollig is geworden op een juiste manier wordt ingezameld en gerecycled.”
Harholt: “Dat zelfs die inrichting wordt meegenomen in de Alfa-aanpak is treffend. Men doet het niet voor de PR, maar echt uit overtuiging. Want de inrichting van het pand had men helemaal niet extra duurzaam hoeven te doen om aan die hoogste BREEAM-norm te kunnen voldoen. Dat is gewoon vanuit overtuiging besloten.”
Kramer: “Dat klopt en de overtuiging dat het ook in ons vak die kant op moet hebben we zeker. Toch heb ik door ervaringen in het verleden wel geleerd niet roomser te zijn dan de Paus. Dan betaal je te veel leergeld. De wereld is er niet overal helemaal klaar voor. De beste aanpak is: niet te ver voor de troepen uitlopen, maar in goed overleg met een heel team iets moois realiseren, dat als voorbeeld kan dienen voor andere projecten.”
Hoogconjunctuur
Nu zal vriend en vijand het erover eens zijn dat duurzaam bouwen in de huidige wereld gewoon een noodzaak is. Tegelijkertijd is daar de tucht van de markt en de verleidingen van snelle kostenbesparingen op de korte termijn. Dat roept de vraag op: hoe pak je een dergelijke aanbesteding aan in een tijd van hoogconjunctuur, waarbij alle bouwbedrijven uitpuilen in het werk?
“Je moet het voor de bouwers ook aantrekkelijk maken om mee te doen”, stelt Hartholt. “In dit project hebben we dat gedaan door Jorritsma bijvoorbeeld ruimte te geven om een eigen opleverdatum te noemen en zelf met de bijbehorende planning te komen. Verder werkt het goed om partijen veel medeverantwoordelijkheid te geven, maar ook een stuk vrijheid.” Zo kreeg Jorritsma Bouw volgens Hartholt de ruimte om enkele ‘optimalisaties’ door te voeren, waarmee zowel de opdrachtgever als opdrachtnemer financieel beter uit zou komen. Kortom, door afzonderlijke delen van het inkoop- en uitvoeringsproces zelf te regisseren een beetje extra overhouden.
Bron: “Daar doen we niet krampachtig over; we willen allemaal wel een beetje geld verdienen, maar het schept tegelijkertijd de verplichtingen om transparant te zijn bij wat je doet en uiteraard goed en verantwoord werk te leveren.” Borren: “Dat van die hoogconjunctuur zou overigens helemaal niet uit moeten maken. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen, in welke conjunctuur dan ook.”
Trots
Terwijl de tafelgenoten instemmend knikken nog maar een vraag: waar is iedereen het meest trots op in dit project? Eensluidend klinkt het woord ‘samenwerking’ en ook ‘teamgeest’. Harholt: “Er was altijd oog voor elkaars belangen.” Borren voegt toe: “En voor mezelf sprekend: ik ben trots dat we bij het gehele ontwerp jaren vooruit hebben gedacht. Het is een compact en flexibel gebouw, waar geen flauwekul aan zit. Duurzame materialen, slimme klimaat-aanpassingen, onderhoudsvrij, een indeling die eenvoudig aanpasbaar is en waar bovendien aan uitbreidbaarheid is gedacht.”
“Helemaal mee eens”, stelt Sijperda. “Er zijn best wel elementen te noemen die ook duurzaam zijn, maar ook al gewoon zijn geworden. Denk aan het gebruik van Ledverlichting. Maar met een compleet team jaren vooruitdenken en ook na te denken over de footprint op de lange termijn is uitdagen en inspirerend. We mogen er trots op zijn dat het is gelukt.”
En de opdrachtgever? De Vries: “Alle medewerkers van Alfa Accountants en Adviseurs participeren met aandelen in ons bedrijf. We hebben het dus collectief gedaan. Dat maakt trots. En dat we dan samen met zo’n mooi projectteam en met regionale partners een dergelijk paradepaardje neer weten te zetten.”
