Waarin onderscheidt de Rabobank zich?
Audrey Antuma laat er geen misverstand over bestaan: “De Rabobank is dichtbij. Zowel voor particulieren als instellingen en ondernemers. We zeggen wel eens dat we tot onze nek in de haarvaten van de gemeenschap zitten. Doordat wij geen aandeelhouders hebben, maar leden, vindt die ondersteuning plaats in de vorm van, zoals wij dat noemen, ‘coöperatief dividend’. Een respectabel deel van de winst wordt jaarlijks uitgekeerd aan maatschappelijke initiatieven die de lokale leefgemeenschap versterken. We zetten daarbij met de vier regionale Rabobanken in Friesland in op vier brede maatschappelijke thema’s: financiële zelfredzaamheid, duurzaam wonen, duurzaam ondernemen en ondernemers helpen groeien. Waarbij verbinding met leden en zoveel mogelijk relevante partners, centraal staat.”
Welk perspectief zien jullie voor de economie in Friesland, voor komende jaren?
Jelmer Algra: “Er zijn verschillende scenario’s uitgerekend voor de toekomst. Maar geen enkel scenario heeft rekening kunnen houden met het coronavirus. Daardoor worden in Friesland met name de industrie, de toeristische sector en de agrarische sector ongemeen hard getroffen. Dankzij het redelijk gemêleerde ondernemerslandschap in Friesland, met iets minder internationale dynamiek dan in andere delen van ons land, verwacht ik dat de cijfers voor Friesland iets minder dramatisch zullen uitvallen. Dat laat onverlet dat de impact van de coronacrisis ook in Friesland groter is dan die van de recente financiële crisis. Het eerst was dat merkbaar in de horeca en de retail, maar we verwachten dat die effecten zich als een olievlek uit zullen breiden naar andere sectoren, doordat we te maken hebben met ketenreacties.”
Audrey Antuma: “Complicerende factor daarbij is dat de effecten van deze crisis op de langere termijn moeilijk te berekenen zijn. De gevolgen van vraaguitval en de effecten daarvan op de andere schakels van de keten zijn wel in kaart te brengen. Veel moeilijker is het om een inschatting te maken van het toekomstige gedrag van zowel consumenten als ondernemers. Het is aannemelijk dat het gedrag ten opzichte van thuiswerken, vakanties, consumptie en veel andere aspecten van ons dagelijks leven zal veranderen, maar hoe en in welke mate, dat valt eigenlijk niet in te schatten.”
Wat doen ‘De Rabo’ om in Corona-tijd ondernemers extra te helpen?
Algra: “Samen met de overheid heeft het collectieve bankwezen een instrumentarium opgetuigd om de eerste nood van de getroffenen zo goed mogelijk te lenigen. Ik vergelijk het wel eens met een rubberboot. Die is nu geplakt en blijft drijven. Dat is eerste hulp. Volgens de meest recente cijfers van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) hebben de afgelopen maanden in totaal 180.000 ondernemers en consumenten financiële ondersteuning ontvangen voor een totaalbedrag van 15 miljard euro.
Maar wat er op lange termijn op ons af komt, dat is moeilijk in te schatten. We doen er dus veel aan om getroffen bedrijven en particulieren een steuntje in de rug te geven door een coulante opstelling ten aanzien van hun bancaire verplichtingen; denk dan aan bijvoorbeeld uitstelling van aflossingen met een paar maanden, zodat ze een adempauze krijgen. Daarnaast heeft de overheid ook een pakket maatregelen waarmee ze ondernemers ‘in de lucht’ proberen te houden.
Maar de gevolgen van de coronacrisis zullen ook op de langere termijn doorwerken. Sommige sectoren zullen hun bedrijfsmodel aan moeten passen omdat ze in hun huidige vorm niet meer levensvatbaar zijn. Horecagelegenheden bijvoorbeeld zijn ingesteld op een bepaalde bezetting, bijvoorbeeld minimaal 100 gasten, omdat het anders ‘niet uit’ kan. Dus proberen ze andere verdienmodellen te creëren. Dat lukt niet altijd en voor elke sector. Dus het hoe, waar en in welke mate, dat is kijken in een kristallen bol.”
